Çayıralan Çerkez Bey Türbesi: Tarihi ve Mimari Özellikler
Çayıralan ilçesinde yer alan Çerkez Bey Türbesi, Yozgat’ın tarihi ve kültürel zenginliklerinden biridir. Bu türbe, Bozok’ta 1542 yılında tımar sahibi olan ve 1557-1558 yıllarında Kırşehir Sancak Beyi olan Çerkez Bey’e aittir. XVI. yüzyılın ikinci yarısında Çayıralan’ın Çerkez Bey’in çiftliği olduğu bilinmektedir. Türbenin bulunduğu alan, Kümbetli Cami ismiyle bilinen caminin güneydoğusunda ve aynı avlu içinde yer almaktadır.
Mimari Yapı ve Plan
Çayıralan Çerkez Bey Türbesi, kare kaide üzerine sekizgen planlı içten kubbeli, dıştan sivri külahlı bir yapıdır. Türbenin önünde yer alan eyvanıyla Şah Sultan Hatun Türbesi’ne benzerlik gösterir. Türbenin yapım tarihi hakkında bilgi veren kitabeye göre, türbe h.996 (1587-1588) yılında yapılmıştır. Türbenin kuzeyinde bulunan eyvan şeklindeki giriş, yuvarlak yuvarlağımsı ve sivri kemerli beşik tonozlu olup, iki yan duvarında sivri kemerli nişlere sahiptir. İki yan tarafta bulunan taş merdivenli sanduka katına çıkılmaktadır. Türbenin mezar odası ise kare planlı olup, gövde ise sekizgen formdadır.
Mimari Detaylar ve Süslemeler
Çayıralan Çerkez Bey Türbesi, düzgün kesme taştan yapılmış olup, mezar odası ve gövde üzerinde farklı renkte taşlarla süslenmiştir. Lahdin bulunduğu oda dıştan sivri kemer silmeli üç dikdörtgen pencere ile aydınlatılmıştır. Mezar odasına dört basamaklı merdivenle inilmektedir. Mezar odasının üzeri aynalı tonozla örtülü olup, üç mazgal pencere ile aydınlatılmıştır. Mezar odasının giriş kapısı dikdörtgen panolar içinde yer almaktadır ve üzerinde taş oyma işçilikleri görülmektedir.
Koruma ve Önem
Çayıralan Çerkez Bey Türbesi, 2005 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tescil edilerek koruma altına alınmıştır. Türbe, benzerlerinden günümüze kadar gelen sayılı yapılardan biridir ve bölgenin tarihine ışık tutmaktadır. Mimari yapısı ve süslemeleriyle dikkat çeken bu türbe, ziyaretçilere tarihi ve kültürel bir yolculuk yapma fırsatı sunmaktadır.