Giresun’un Tarihi Meryem Ana Kaya Kilisesi: Efsaneler ve Tarih Arasında Bir Yapı
Giresun’un mistik atmosferi ve tarihi dokusu içinde özel bir yere sahip olan Meryem Ana Kaya Kilisesi, Sultanselim Mahallesi’nde, Giresun Kalesi’nin batı tarafında, limana bakan kısımda bulunur. Bu kutsal yapı, yaklaşık olarak 2-3 metre yükseklikteki bir kaya içerisine oyulmuş küçük bir mağara şeklinde inşa edilmiştir. Kökeni M.S. 4’üncü veya 5’inci yüzyıla kadar uzanan bu kilise, zaman içinde önemli bir tarihi ve dini merkez haline gelmiştir.
Tarihi ve Mitolojik İzler: Efsanelerle süslü olan Meryem Ana Kaya Kilisesi’nin kökeni, küçük bir mağaradan kiliseye dönüştürülmesine dayanmaktadır. Osmanlı Dönemi’nde inşa edilen tek gözlü küçük taş kemer köprü, kiliseye ulaşımı sağlar. Kilisenin çevresi, bir atriumla çevrilidir ve avluya bakan tarafta, denizcilerin su aldığı ve kiliseye gelenlerin kutsal saydığı bir çeşme bulunur.
Mimari ve Detaylar: Halk arasında “Meryem Ana Kilisesi” olarak anılan yapı, tek nefli ve dikdörtgen formda küçük bir kilisedir. Basit malzemelerle inşa edilmiş olmasına rağmen, yer yer düzgün kesme taşlar kullanılmış ve taşlar arası beyaz harçla sıvanmıştır. Kilisenin içine kuzeybatı köşesinden girilir ve iç mekân, dikdörtgen pencerelerle aydınlatılmıştır. Kilisenin üzeri beşik tonozla örtülmüş ve doğu cephesine yarım yuvarlak bir apsis eklenmiştir.
Efsaneler ve İnançlar: Eski kaynaklarda, kilisenin eskiden “Panaia” veya “Surp Serkis” adıyla anıldığı ve üç katlı olduğu rivayet edilir. Ayrıca, kilisenin Meryem Ana’ya adanmış olduğu ve kutsal suyun şifalı olduğuna inanılır. Giresun Arkeoloji Müzesi tarafından gerçekleştirilen kazılarda, sarnıca giden su kanalı ve üç adet mezar ortaya çıkarılmıştır.
Sonuç ve Restorasyon: Mağaranın doğal kaya yüzeyinin kısmen sıvanmış olduğu görülür. Kilisenin restorasyon çalışmaları 2013 yılında tamamlanmış olup, günümüzde Giresun’da ziyaretçiler tarafından büyük ilgi görmektedir. Giresun’un kültürel mirası arasında özel bir yere sahip olan Meryem Ana Kaya Kilisesi, ziyaretçilere tarih ve inanç dolu bir yolculuk sunmaktadır.