Taş Medrese (Gedik Ahmet Paşa Medresesi): Afyonkarahisar’ın Tarihi ve Mimari Mirası
Afyonkarahisar’ın tarihi dokusunu yansıtan önemli yapılarından biri olan Taş Medrese, Gedik Ahmet Paşa Camii’nin güney doğusunda yer almaktadır. Mimar Ayaz Ağa tarafından külliyenin bir bölümü olarak yapılan medrese, kesme taş kaplamalı olup, 2 büyük ve 24 küçük kubbeli dikdörtgen planlı bir yapıdır. Girişi batıdadır ve ortasında bir avlu bulunmaktadır. Avlunun her iki yanında revaklar ve revaklara açılan 7’şer hücre ve bir dershane ile yazlık eyvandan meydana gelmektedir. Bu özellikleriyle, Osmanlı medreselerinin tipik bir örneğidir.
Tarihi ve Mimari Özellikleri
Medrese, Gedik Ahmet Paşa Camii ve imaretten sonra yapılmıştır. Girişte avlunun her iki tarafında dörder mermer direk ve kemerler üzerine oturan beşer kubbeli revaklar bulunmaktadır. Revak ve hücre kubbeleri kasnaksız ve basık yapılmıştır. Evliya Çelebi, Seyahatname’sinde medresenin 70 hücreden oluştuğunu ve müderrisin mabeyninde payesi yüksek bir medrese olduğunu belirtmektedir.
Tarihi Değişimler ve Kullanımı
Medrese, tarih boyunca farklı dönemlerde çeşitli değişimlere uğramıştır. 1543-1544 yıllarından önce otuzlu, 1565-1566 yıllarından önce ise ellili medreseler arasında yer almıştır. XX. yüzyılın başlarına kadar medrese olarak kullanılan bina, Cumhuriyet’in ilk yıllarında Müze Deposu olarak kullanılmış, daha sonra Müze Müdürlüğü olarak hizmet vermiştir. Uzun yıllar boş kalan yapı, 1995-1997 yıllarında Türk İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılmıştır.
Sonuç
Taş Medrese (Gedik Ahmet Paşa Medresesi), Afyonkarahisar’ın tarihi ve mimari mirasının önemli bir parçasıdır. Osmanlı döneminin mimari özelliklerini yansıtan bu medrese, tarih boyunca çeşitli değişimlere uğramış ve farklı amaçlarla kullanılmıştır. Bugün Türk İslam Eserleri Müzesi olarak hizmet veren medrese, ziyaretçilere tarihi ve kültürel bir yolculuk yapma fırsatı sunmaktadır.