Karabük’ün Tarihi Hazinesi: Hadrianapolis Antik Kenti
Viranşehir’de Bir Antik Kent: Hadrianapolis
Karabük’ün tarihi zenginlikleri arasında özel bir yere sahip olan Hadrianapolis Antik Kenti, Eskipazar İlçe Merkezi’nin sadece 3 kilometre batısında, “Viranşehir” olarak bilinen bir bölgede bulunmaktadır. Bu eski yerleşim yeri, Budaklar, Büyükyaylalar, Çaylı ve Beytarla köylerini içine almaktadır. Özellikle Budaklar Köyü, Hacı Ahmetler Mahallesi’nde bulunan kentin en yoğun kalıntılarına ev sahipliği yapmaktadır.
Az Bilinen Bir Antik Kent: Hadrianapolis
Kuzeybatı Anadolu’nun antik çağlardaki sosyo-ekonomik yapısı ve kültürel dokusu üzerine yapılan araştırmalar, Hadrianapolis’in de tarih boyunca yeterince incelenmediğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle, antik kent kalıntıları geniş çapta bilinmemektedir. Hadrianapolis, aslında birden fazla merkeze sahiptir. Bunlardan biri, Roma kalıntılarının yoğunlaştığı alandır. Bu alanda, bir kaya yüzeyine işlenmiş olan bir kutsal alanın yanı sıra, Roma dönemine ait mimari kalıntılar bulunmaktadır. Ancak, kentin Roma dönemine ait mimari izleri sınırlıdır. Bununla birlikte, Erken Bizans Dönemi’ne ait kalıntılar daha yoğundur.
Erken Bizans Dönemi’nden Kalıntılar
Kent içinde üç adet Erken Bizans kilise kalıntısı bulunmaktadır. Bu kiliselerden ikisi kaçak kazılar sonucu açılmıştır. Ayrıca, hala ayakta duran bir sarnıç kalıntısı da bulunmaktadır. Kentin mimari yapısına ait bloklar, Roma ve Bizans dönemlerine ait olup, ilçenin çeşitli bölgelerinde kullanılmıştır. Bu devşirme malzemenin tespit edilmesi, belgelenmesi ve korunması için bir proje yürütülmektedir.
Hristiyanlık İzleri: Kiliseler ve Mozaikler
Hadrianapolis’te özellikle üç Erken Bizans kilisesi kalıntısı önemlidir. Bu kiliselerin tamamı 6. yüzyıla tarihlenmektedir. Bu kiliselerden birinde, 2003 yılında yapılan çalışmalarda, 15 x 23.5 metre boyutlarında dört önemli mozaik bulunmuştur. Bu mozaiklerde, Hristiyan inancına göre cennette bulunan dört nehrin personifikasyonu ve adlarına yer verilmiştir. Ayrıca, kilisenin tabanında bir adak yazıtı da bulunmaktadır.
Tarih ve Sanatın Buluşma Noktası
Hadrianapolis’te yapılan detaylı incelemeler, antik kentin zengin tarihini ve kültürel dokusunu gün yüzüne çıkarmaktadır. 2003 yılından beri devam eden çalışmalar, bölgenin önemli arkeolojik ve tarihi mirasının korunması ve gelecek nesillere aktarılması için önemli bir adımdır. Hadrianapolis Antik Kenti, Karabük’ün tarihî ve kültürel mirasını korumak ve tanıtmak adına büyük bir öneme sahiptir.