Amorium Antik Kenti: Tarih ve Arkeoloji Harikası

Giriş: Amorium’un Büyülü Tarihi

Afyonkarahisar’ın 70 kilometre kuzeydoğusunda, tarih kokan topraklar üzerinde yükselen Amorium Antik Kenti, zengin tarihi geçmişiyle ve arkeolojik kalıntılarıyla dikkat çeker. Bu makalede, Amorium’un tarihine ve günümüzdeki kazı çalışmalarına odaklanarak bu antik kentin büyülü atmosferini keşfedeceğiz.

Antik Kentin Konumu ve Tarihi

Amorium, Ankara’nın güneybatısında, Emirdağ İlçesi’nin doğusunda ve Afyonkarahisar’a 70 kilometre uzaklıkta konumlanmıştır. M.Ö. 2000’li yıllardan itibaren Hitit, Phryg, Yunan, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde sürekli yerleşim görmüş bir antik kenttir.

İki Bölgede Çifte Tarih: Yukarı ve Aşağı Şehir

Amorium, Yukarı Şehir ve Aşağı Şehir olarak iki ana bölgeye ayrılır. Yukarı Şehir, antik höyüğün bulunduğu alandır ve burası Amorium’un en erken yerleşim merkezi olarak bilinir. Aşağı Şehir ise Bizans dönemine ait sur duvarları ile çevrili, ticaretin kalbi olarak atış yapan bölgedir.

Geç Antik Dönem ve Ticaret: Amorium’un Önemli Rolü

Amorium, Geç Antik Dönem’de düzenlenen festival ve fuarlarıyla çevre kasabalardan büyük ilgi gören bir ticaret şehri olmuştur. Roma Senatosu tarafından bölgede kendi parasını basma izni verilen ilk şehirlerden biri olması, M.Ö. 1’inci yüzyılda Doğu Phrygia’da önemli bir pozisyonda olduğunu gösterir.

Sur Duvarları ve Savunma: Amorium’un Stratejik Önemi

Amorium, M.S. 640 yılından itibaren Bizans ordusunun askeri karargahı ve Anatolikon Thema’nın başkenti olmuştur. Karanlık Çağ boyunca (M.S. 7’nci yüzyılın ortasından 9’uncu yüzyılın ortasına kadar) Arap saldırılarına karşı Bizans topraklarının savunulmasında stratejik bir kale olarak görev yapmıştır.

Selçuklu Dönemi ve Sonrası: Amorium’un Değişen Kaderi

M.S. 838’de Harun Reşid’in oğlu Mutasım tarafından kuşatılan, M.S. 931’de Tarsus Emiri tarafından ateşe verilen Amorium, Selçuklu döneminde yeniden askeri ve stratejik önem kazanmıştır. M.S. 1116’da Selçukluların eline geçmiştir.

Kazı Çalışmaları ve Modern Günlerdeki Durumu

Amorium’daki ilk kazı çalışmaları 1987 yılında Prof. Dr. R. Martin Harrison tarafından başlatılmıştır. 1993-2009 yılları arasında Dr. Chris Lightfoot liderliğinde devam eden kazılar, Aşağı Şehir Kilise kompleksi, sur duvarları, Bizans Hamamı ve ticaret merkezi gibi önemli kalıntıları gün yüzüne çıkarmıştır. 2013 yılından itibaren Doç. Dr. Zeliha Demirel Gökalp tarafından yürütülen kazılar, Amorium’un derin tarihini günümüze taşımaktadır.

Sonuç: Amorium Antik Kenti – Tarihî Bir Hazine

Amorium Antik Kenti, binlerce yılın tanığı olarak günümüze miras kalmış eşsiz bir tarihî hazinedir. Gerek savunma stratejisi, gerek ticaretin merkezi olmasıyla Amorium, Anadolu’nun önemli antik kentlerinden biri olarak hafızalarda yerini koruyor. Modern arkeoloji çalışmaları, bu antik kentin sırlarını gün yüzüne çıkarmaya devam ediyor, ve Amorium’un büyüleyici geçmişi gelecek nesillere aktarılıyor.