Çandır Şah Sultan Hatun Türbesi: Tarih ve Mimari İhtişam

Tarihi Kökenleri ve Yapım Tarihi

Çandır İlçesi’nde bulunan Şah Sultan Hatun Türbesi, Dulkadir Hükümdarı Alaüddevle Bey’in oğlu Şahruh Bey’in karısı ve Şehsuvar Bey’in kızı Şah Sultan Hatun’a aittir. Türbenin içerisindeki lahitte yazılı H.905 tarihli kitabeden türbenin 1499–1500 yılları arasında yapıldığı anlaşılmaktadır. Şah Sultan Hatun, Dulkadırlı Beyi Alâuddevle oğlu, Şahruh’un karısı olarak tarih sahnesine çıkmıştır. Şahruh Bey tarafından yaptırılan bu türbe, sevgili eşinin anısını yaşatma amacı taşımaktadır.

Şah Sultan Hatun’un Hayatı ve Türbenin Yapım Süreci

Şahruh Bey, Osmanlı-Memlûk Savaşı sırasında amcası Şah Budak’ın yanında yer alması nedeniyle esir düşmüş ve gözlerine mil çektirilmiştir. Ancak bu acı kader, Şahruh Bey’in güçlü iradesini kırmamış ve Kırşehir beyi olarak yeniden yükselmiştir. Şah Sultan Hatun Türbesi, Şah Sultan’ın ölümünden sekiz-dokuz yıl sonra, 1499-1500 yılları arasında eşi Şahruh Bey tarafından yaptırılmıştır. F. Sümer’e dayanarak, 1492 tarihli bir hüccette ölü olarak kaydedilen Şah Sultan’ın türbesinin, ölümünden sonra inşa edilmiş olabileceği belirtilmektedir.

Mimari Özellikleri ve Estetik Değerleri

Şah Sultan Hatun Türbesi, Anadolu’daki eyvanlı türbeler içinde önemli bir örnek olarak dikkat çeker. Düzgün kesme taştan örülmüş sekizgen gövdeli, içten kubbe, dıştan pramidal çatıya sahiptir. Türbenin asıl bölümü, altında kriptası bulunan ve beşik tonozlu derin eyvana açılan iki kapısı ile ön plana çıkar. Kriptaya inmek için üç basamaklı bir merdiven kullanılmıştır.

Türbenin giriş kapısı, kriptanın kapısıyla hizalıdır ve mermer profilli bir çerçeve ile süslenmiştir. Duvar yüzeyindeki mukarnaslar ve bezemeler, yapıya estetik bir hava katmaktadır. İçerideki kubbe geçişinde kullanılan üçgen pandantifler ve kilit taşı, mimari incelikleri ortaya koymaktadır. Kripta kısmı ise hafif basık tonozla örtülü ve kare planlıdır.

Renkli Taşlar ve Yazıtlar

Türbe, açık kahve ve gri renkteki taşlarla örülmüş, alternatif örgü sistemi kullanılarak estetik bir görünüm elde edilmiştir. Güneyden ve kuzeyden açılan büyük pencereler, içeriye doğal ışık sağlamaktadır. Piramidal çatıya geçişte kullanılan mermer levhalar üzerine Farsça beyitler yazılmıştır. Güney ve kuzeydeki mermer kitabelerin altında ise mazgal pencerelerin süslü çerçeveleri bulunmaktadır.

Türbenin Çevresi ve Korunma Durumu

Şah Sultan Hatun Türbesi, geniş bir alan içinde korunmuş ve çevrilmiştir. Eski tarihli birçok mezar taşı, türbenin etrafında görülebilir. Küçük bir duvarla çevrilen bu alan, türbenin zarar görmeden günümüze kadar ulaşmasına yardımcı olmuştur. Türbenin genel görünümü, düzgün işçiliği ve estetik detaylarıyla dikkat çekici bir yapıya sahiptir.

Sonuç: Şah Sultan Hatun Türbesi’nin Eşsizliği

Çandır Şah Sultan Hatun Türbesi, tarihi zenginliği ve mimari ihtişamıyla Yozgat’ın önemli kültürel miraslarından biridir. Şah Sultan Hatun’un hüzünlü ama bir o kadar da güçlü hayat hikayesi, türbenin yapım süreci ve mimari özellikleri, bu mekânı daha da önemli kılmaktadır. Türbe, ziyaretçilere geçmişin izini sürme ve Anadolu’nun tarihine tanıklık etme fırsatı sunmaktadır.