Hazreti Süleyman Camii: Tarihin İzinde Bir Mabet
Diyarbakır’ın tarih ve kültür hazinelerinden biri olan Hazreti Süleyman Camii, farklı isimlerle de anılan önemli bir dini yapıdır. Nasiriyye Camii, Meşhed Camii, Murtaza Paşa Camii ve Kale Camii gibi çeşitli isimlerle anılan bu cami, tarihi ve mimari açıdan büyük öneme sahiptir.
Tarihi Kökeni
Hazreti Süleyman Camii’nin yapım tarihi, minaresindeki kitabelerden anlaşıldığı üzere Nisanoğlu Ebul Kasım tarafından 1155-1160 yılları arasında yaptırılmıştır. Bu dönemde yapılan cami, zaman içinde çeşitli onarımlar geçirmiş ve günümüze kadar ayakta kalmayı başarmıştır.
Mimari Yapı
Caminin en önemli özelliklerinden biri, iç kalede, Oğrun Kapı’nın güneyindeki burcun kenarında yer almasıdır. Bu konum, Hz. Ömer döneminde Diyarbakır’ın fethinin buradan başlaması nedeniyle tarihi açıdan büyük önem taşır. Caminin bitişiğinde ise Halid Bin Velid’in oğlu Süleyman ile Diyarbakır’ın Araplar tarafından alınışı sırasında şehit düşen diğer sahabelerin yattığı Meşhed bulunmaktadır. Sahabelerin bulunduğu bu mekan, bir ziyaretgâh olarak önemini korumaktadır.
Restorasyon ve Genişletme Çalışmaları
Cami, tarihi boyunca çeşitli restorasyon ve genişletme çalışmalarına sahne olmuştur. 1631-1633 yılları arasında Vali Silahtar Murtaza Paşa tarafından yanındaki meşhedle birlikte esaslı bir onarım görmüştür. Bu onarım, caminin bugünkü görünümünü kazanmasında önemli bir rol oynamıştır.
Mimarideki Özellikler
Hazreti Süleyman Camii, eğimli bir arazi üzerine kurulmuştur ve farklı dönemlere ait yapılarla bir topluluk haline gelmiştir. Cami, kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen bir alanı kaplamaktadır. İç kısmında mihrap nişi ve tavandaki kalem işi süslemeler dikkat çekerken, cephede kitabe olarak karşımıza çıkan süsleme unsurlarıyla da göz alıcı bir görünüme sahiptir.
Minare ve Diğer Ek Binalar
Caminin kuzeyinde bir Sahabeler Türbesi, namazgâh ve bir çeşme bulunmaktadır. Kuzeyinde ayrıca bir türbe ve bir çeşmeye de yer verilmiştir. Caminin kuzey doğusunda kare gövdeli bir minare yer almaktadır. Minarenin gövdesi, silmeli yazı kuşaklarıyla beş bölüme ayrılmıştır ve kalker üzerine sülüs yazı kullanılmıştır. Kitabeler, yarım oluk ve düz bir silme ile üç yönden çevrilmiştir.
Hazreti Süleyman Camii, Diyarbakır’ın tarihinde önemli bir yere sahip olan ve günümüzde de geçmişten gelen önemini koruyan bir yapıdır. Mimari güzelliği ve tarihi dokusuyla ziyaretçilerini büyülemeye devam etmektedir.
