Santa Harabeleri: Gümüşhane’nin Tarihi İzleri
Gümüşhane’nin tarihi ve doğal güzelliklerinden biri olan Santa Harabeleri, Gümüşhane kent merkezine yaklaşık 82 kilometre uzaklıkta, Yağmurdere Bucağı Dumanlı Köyü sınırlarında konumlanmıştır. Santa, üç ayrı yamaç üzerine kurulmuş olup, Santa Yanbolu Deresi’nin doğduğu vadilerle ayrılmıştır.
Tarih ve Önemi:
Santa bölgesi, Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nde (1461-1476) Trabzon ve Doğu Karadeniz bölgesiyle birlikte fethedilerek Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılmıştır. Bu dönemde bölgedeki demir, kurşun ve gümüş madenlerinin verimli bir şekilde işletilmesi, bölgenin ekonomik açıdan gelişmesini sağlamıştır. 16-18’inci yüzyıllar arasında önemli bir madenci yerleşimi haline gelen Santa, demircilik ve gümüşçülük açısından da önemli bir merkez haline gelmiştir.
Osmanlı Devleti’nin maden çalışanlarına sağladığı vergi kolaylıkları ve sorumluluktan muafiyetler, bölgeye çevre köy ve illerden yoğun bir göç dalgası yaşanmasına neden olmuştur. Bu göç ve ekonomik refah, 18 ve 19’uncu yüzyıllara kadar devam etmiştir. Ancak 1923 yılında gerçekleşen nüfus mübadelesi ile bölge boşaltılmış ve atıl duruma gelmiştir.
Santa Harabeleri’nin Bugünkü Durumu:
Günümüzde Santa Harabeleri, arkeolojik ve doğal sit alanı ilan edilmiştir. Bölgede 7 mahalle ve 300’ü aşkın ev bulunmaktadır. Piştoflu, Binatlı, İşhanlı, Terzili, Çakallı, Zurnacılı ve Sincanlı-Kozlu mahalleleri, Santa’nın günümüzdeki yerleşim birimleridir.
Santa Harabeleri, bölgenin tarihî ve kültürel dokusunu yansıtan önemli bir alan olmasının yanı sıra, doğal güzellikleriyle de dikkat çekmektedir. Doğa tutkunları için muhteşem manzaralar sunan Santa, tarihi ve doğal zenginlikleriyle ziyaretçilerini büyülemeye devam etmektedir.
