Zağnos Paşa Camisi ve Külliyesi, Balıkesir’in tarihî mirasına ışık tutan önemli bir yapıdır. 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet’in vezirlerinden Zağnos Mehmed Paşa tarafından yaptırılan bu külliye, cami, türbe ve hamamdan oluşan bir komplekstir. Mustafa Fakıh Mahallesi’nde, çarşı içerisinde yer alan bu tarihî yapı, Osmanlı mimarisinin önemli örneklerinden biridir.
Tarihçe ve Mimari Özellikler
Zağnos Paşa Camisi, sadece hamamı orijinal durumunda günümüze gelebilmiş olup, cami ve türbe 1897 yılında yıkılmış, ancak 1908 yılında Balıkesir Mutasarrıfı Ömer Ali Bey tarafından yeniden yaptırılmıştır. Kare plânlı olan cami, düzgün yontma taş ve kesme taştan yapılmıştır. Merkezi kubbenin etrafında dört adet köşe kubbesi bulunmaktadır. Caminin iç bölümüne kuzey, doğu ve batıdaki çift kanatlı ahşap kapılardan girilmektedir. Caminin ahşap kadınlar mahfili kuzey koridoru boyunca uzanır ve kafeslidir.
Külliye ve Çevresi
Caminin avlusunda türbe, hazire ve şadırvan bulunmaktadır. 1923 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün ünlü hutbesini okuttuğu cami, tarihi açıdan da önemlidir. Batıda, minare kaidesinin hemen yanında muvakkithane yer almaktadır. Caminin avlusunda iki adet şadırvan bulunmaktadır. Kuzeydeki şadırvan on iki köşelidir ve mermerden yapılmıştır. Diğer şadırvan ise caminin ikinci kez yapımında inşa edilmiştir ve biçimi ile örtüsü açısından kuzeydekine benzerlik göstermektedir.
Sonuç ve Önemi
Zağnos Paşa Camisi ve Külliyesi, Balıkesir’in Osmanlı dönemi mirasını yansıtan önemli bir yapıdır. Mimari özellikleri ve tarihî önemiyle bölgenin kültürel ve turistik açıdan önemli noktalarından birini oluşturur. Ziyaretçilerine tarihi bir yolculuk sunan bu külliye, Balıkesir’in geçmişine ışık tutmaya devam etmektedir.
