Çark: Sakarya’nın Tarihine Damgasını Vuran Su Yolu
Sakarya’nın tarihine damgasını vuran Çark, sularında barındırdığı hikayelerle, tarihi yapılarıyla göz kamaştıran bir bölge olma özelliği taşır. Çark Suyu, Ada Karyesi’nin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla 1581-1585 yılları arasında inşa edilen bir değirmenle başladığı hizmet sürecini, 1734 yılında Devoğlu Mustafa’nın hayırseverliği ile başka bir boyuta taşımıştır.
Değerli Bir Tarih: 1581-1585 Yılları Arasında İnşa Edilen Değirmen
Sakarya’nın tarihi değerlerinden biri olan Çark, kökenini 1581-1585 tarihleri arasında Ada Karyesi’nin ihtiyaçlarına yönelik olarak inşa edilen bir değirmenden alır. Bu değirmen, yaklaşık 250 yıl boyunca Ada Karyesi’nin suyunu değerlendirerek hizmet vermiştir. Ancak, tarihin akışı içerisinde bu değirmen yerine, çok daha ilkel bir yapı olan “dönme dolap” veya “çark” terimiyle bilinen bir su sistemine dönüşecektir.
Hayırseverlik Örneği: 1734 Yılında Yeniden Şekillenen Çark
1734 yılı, Çark’ın tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu yılda, bölgenin hayırsever kişilerinden Devoğlu Mustafa tarafından, çark suyunun daha etkin bir şekilde kullanılabilmesi için ilkel de olsa bir “dönme dolap” veya “çark” yapılmıştır. Bu yapı, ada karyesinin su ihtiyacını karşılamakla kalmamış, aynı zamanda Çark suyunu Orta Camii çeşmesine ve Adapazarı’na içme suyu olarak taşıyarak bölgenin su kaynaklarına önemli bir katkıda bulunmuştur.
Su Yolunun Mimarisi: Arklar ve Kanallar
Çark’ın su yolu, sadece su taşımakla kalmayıp, aynı zamanda estetik bir mimariye de sahiptir. Devoğlu Mustafa tarafından yapılan “dönme dolap” veya “çark” için özel olarak inşa edilen arklar ve kanallar, suyun akışını düzenlemek ve hedef noktalara taşımak için kullanılmıştır. Bu yapı, sadece işlevsel bir özellik taşımakla kalmamış, aynı zamanda bölgeye karakteristik bir güzellik katmıştır.
Çark Suyu ve Çevresindeki Yaşam: Ada Karyesi ve Adapazarı İçin Su Kaynağı
Çark Suyu, sadece mimari bir yapı değil, aynı zamanda bölgedeki yaşamı besleyen önemli bir su kaynağıdır. Ada Karyesi’nin su ihtiyacını karşılamasıyla birlikte, suyun Adapazarı’na içme suyu olarak taşınması, bölgenin su ihtiyacını karşılamak adına stratejik bir rol oynamıştır.
Sonuç: Çark, Sakarya’nın Yaşayan Bir Hikayesi
Çark, sadece tarihi bir değirmen veya su taşıma sisteminden ibaret değil, aynı zamanda Sakarya’nın yaşayan bir hikayesidir. Değerli tarihi, mimari güzellikleri ve bölgenin su ihtiyacını karşılamadaki rolü ile Çark, Sakarya’nın kültürel mirasına önemli bir katkı sunmaktadır.
